PATELLOFEMORAL PROTEZ
PATELLOFEMORAL PROTEZ (PFP)
Diz protezi cerrahisi sırasında dizin hasar görmüş kıkırdak ve kemik dokusu metal ve plastik parçalarla yer değiştirir. Diz kireçlenmesinde diz kemiklerini koruyan kıkırdak yavaş yavaş yıpranır. Bu aşınma dizin bir bölümünde veya tümünde izlenir. PFP bir tür parsiyel diz protezidir (PDP), dizin yalnızca bir bölümü değiştirilir. Dizin hasarlı kısmı diz kapağının eklem yüzü ve femur ön kısmında diz kapağının kaydığı oluk bölgesidir.
Dizin 3 temel bölümü vardır;
1- Medial kompartıman (dizin iç tarafı)
2- Lateral kompartıman (dizin dış bölümü)
3- Patellofemoral kompartıman (diz önünde diz kapağı ile uyluk kemiği arasında)
Patellofemoral eklemde diz kapağı femur alt ucundaki troklea adı verilen oluk ile eklemleşir. Dizinizi kıvırıp açtığınızda diz kapağı bu oluk üzerinde yukarı-aşağı hareket eder.
Diz kapağı arka kısmı ve femur alt uç troklea oluğu kıkırdakla örtülüdür. Kıkırdak bu alandaki hareketi kolaylaştırır. Şayet kireçlenme patellofemoral ekleme izole olarak yerleşirse troklea ve diz kapağı kıkırdağında bozulma izlenir.
Şayet kireçlenme patellofemoral ekleme lokalize ise PFP uygulaması ile tedavi edilebilir. Bu hastalarda kireçlenme izlenen troklea oluğu ve diz kapağı arkasındaki kıkırdak kısımlar çıkartılır ve onların yerine metal-plastik protez parçalar yerleştirilir.
Dizin sağlıklı kısımlarındaki kemik, kıkırdak, bağlar korunur.
Sağ tarafta patellofemoral ekle aralığının kapandığı-daralış olduğu izleniyor.
PATELLOFEMORAL PROTEZİN AVANTAJLARI
- Küçük cerrahi kesi / Daha az cerrahi travma
- Hızlı fonksiyonel iyileşme
- Daha az kan kaybı
- Daha kısa süre hastanede yatış
- Daha az komplikasyon
Dizin sağlıklı kısımlarındaki kemik, kıkırdak, bağlar korunduğu için birçok hasta patellofemoral protez uygulamalarında kendilerini daha normal hissettiklerini bildirmişler.
PATELLOFEMORAL PROTEZİN DEZAVANTAJLARI
Total diz protezine kıyasla;
- Gelecekte dizin şu an sağlam bölümlerinde kireçlenme gelişirse tekrar TDP ameliyatı uygulamak gerekir
Doktorunuz dizinizde ağrının nerede olduğunu size özellikle soracak. Şayet dizin patellofemoral eklem bölgesinde ağrınız varsa (ağrı diz kapağının arkasına lokalize) ve bu alanda kireçlenme izleniyorsa PFP uygulaması ile tedaviniz yapılabilir. Şayet dizinizde yaygın ağrı varsa TDP uygulaması ile tedavi olmanız gerekir.
Diz kapağına basınç uygulayan hareketlerle ağrı varsa bu ameliyata adaysınız;
- Merdiven inip çıkma
- Dizlerini kıvırıp oturma
- Sandalyeden kalkış
Dizinizde aşağıdaki klinik bulgu(lar) varsa PFP uygulaması yapılmaz;
- Hareket kısıtlılığı
- Kötü patellofemoral kayma (hareket)
- Şiddetli deformite
- İnflamatuvar artrit (RA)
- Kristal artriti (gut)
- Morbid obezite
Dizinizin detaylı muayenesi ve radyolojik incelemeler yapılır.
Genel ameliyat hazırlığı hakkında detaylı bilgiyi Total Diz Protezi bölümünde bulabilirsiniz.
PATELLOFEMORAL PROTEZ UYGULAMASI
Uygulama yönteminin 2 temel basamağı var
1- Kemiğin hazırlanması: Özel aletlerle hasarlı kıkırdak ve kemik bölümü çıkartılır
2- Metal parçaların yerleştirilesi: Daha önce kemik kesisi yapılan alanlara; troklear oluğa ince metal protez, diz kapağı arkasındaki eklem yüzüne plastik parça uygun pozisyonda kemik çimentosu yardımıyla yerleştirilir.
Solda troklea oluğuna yerleşen metal protez, sağda diz kapağı arkasına konulan plastik protez
Solda PFP uygulanış hali
Ameliyattan sonra derlenme odasına alınacaksınız. Burada anestezinin etkileri geçene kadar yakından takip edileceksiniz. Takiben odanıza alınacaksınız.
Bir çok hasta hastanede 1-2 gün kalır.
KOMPLİKASYONLAR
Komplikasyonlar TDP komplikasyonlarına benzer;
- Enfeksiyon
- Kan pıhtısı
- Kalıcı ağrı
- Diz kapağı çıkması
- Kan damarı ve sinirlerde hasarlanma
- İlave cerrahi ihtiyacı
Hastalar genelde daha az ağrı ve şişliğe maruz kalırlar, fizik tedavi uygulaması daha kolay olur. 1-3 gün içinde taburcu olup evlerine giderler.
Ağrınızı azaltmak için doktorunuz birçok farklı ilaç kullanır ve rahat etmenizi sağlar.
Ameliyat sonrasında yardımcı cihaz kullanarak (Yürüteç, baston ve koltuk değneği) derhal dizinizin üzerine basıp yürüyebilirsiniz.
En kısa zamanda fizyoterapist fizik tedavi ve rehabilitasyon egzersizlerine başlayacaktır. Kaslarınızın güçlenmesi sağlanır ve diz hareket aralığınız daha iyi hale gelir.
Bu sayfanın hazırlanmasında American Academy of Orthopaedic Surgeon Orthoinfo internet sayfasından yararlanılmıştır
(https://orthoinfo.aaos.org/en/treatment/patellofemoral-replacement/)
