Kalça Protezi Parçaları Neden Yapılmıştır ?

KALÇA PROTEZİ PARÇALARI NEDEN YAPILMIŞTIR ?

Protez cerrahisinde kalça ve diz eklemlerinin aşınmış olan kıkırdak ve kemik bölümleri çıkartılarak yerlerine yapay eklem parçaları yerleştirilir. Bu implant parçaları seramik metal ve plastikten oluşmaktadır. Diz ve kalça protez implantlarında kullanılan materyaller benzerdir.

Son yıllarda kalça ve diz protezi uygulaması popülerdir ve uygulama sayıları giderek artmaktadır. Bu artışa paralel olarak haberler, sosyal medya, belgeseller ve İnternet aracılığıyla konuyla ilgili bilgilerin yayıldığı görülüyor. Eğer kalça veya diz protezi ameliyatı olmayı planlıyorsanız öncesinde vücudunuza neyin yerleştirileceği hakkında geçerli kaynaklardan detaylı bilgi almanız gerekir.  Burada, Amerikan Kalça ve Diz Cerrahisi Derneğinin (AAHKS) diz ve kalça protezi adayı hastalar için, hasta bilgilendirmek amacıyla oluşturduğu kılavuzu bulabilirsiniz.

Total Kalça Protezi (TKP) Materyalleri

Standart total kalça protezi temel olarak dört  komponentten oluşur;

1.  Stem: Femur (Uyluk) kemiği içine yerleştirilir.

2.  Kap: Leğen kemiği içine yerleştirilen çanak kısımdır.

3.  Baş: Stemin ucuna oturan top şeklindeki parça.

4.  Liner: Kabın iç yüzeyine yerleştirilen parça. Bunu yeni kıkırdak bölümmüş gibi düşünebilirsiniz.

Stem

Kalça protezinin uyluk kemiği içine yerleştirilen parçasıdır. Tarihsel olarak - bu parça kobalt-krom ve/veya titanyum metallerden yapılmıştır. modern dönem kalça protezinde çimentolu uygulanan stemler krom-kobalt metallerden yapılmıştır. Çimentosuz uygulanan stemler ise (bu implantın üzeri hastanın kemiği tarafından kaplanıp sıkıca tutulur) rutin olarak titanyumdan yapılır. Her iki dizaynın kullanıldığı TKP olgularında  mükemmel  uzun dönem sonuçlar elde edilmiştir.

• Hem titanyum hem de kobalt krom implantlar biyolojik olarak uyumludur - Genellikle insan vücudu tarafından düşük oranda olumsuz reaksiyon oluşturma riski taşır. Her iki materyalinde kemiğe bağlanması  son derece başarılıdır.
• Femoral stem üst uç kısmına (trunnion olarak adlandırılır) baş parçasına tutması için özel şekil verilmiştir. Başın yapıldığı materyalden bağımsız olarak burası baş ve stemin birleşme noktasıdır.

Çanak

Çanak leğen kemiği içindeki anatomik lokalizasyonuna  yerleşir ve farklı metallerden yapılabilir. Modern kaplarda genellikle titanyum veya tantalum metaller kullanılır.  Her iki metalde insan kemiği tarafından iyi tolare edilir ve kemik bağlantısı için mükemmel yüzeye sahiptirler.

• Metalik kaplar TKP'de Liner'ı tutma görevi yapar. Liner TKP'de kıkırdak görevi yapar.
• Nadiren plastik liner metalik kap olmaksızın tek başına kemik çimentosu yardımıyla leğen kemiğindeki anatomik alana yerleştirilir. Bu tip kapların farklı dizayn özellikleri vardır.

Baş

Femur başı stemin üst ucuna (trunnion) sıkışarak oturur. Stemin bu ucu konik şekildedir. Baştaki ters konik girinti stemdeki bu konik çıkıntıya oturur ve sıkışır. Leğen kemiğine yerleştirilen kap boyutuna bağlı olarak farklı büyüklüklerde baş kullanılır. Baş farklı materyallerden yapılabilir;

• Seramik - Porselen tipinde bir materyaldir. Son derece sert bir yüzeydir, çizilmeye ve diğer tip hasara karşı son derece dirençlidir
• Kobalt-Krom - Top yapımında en sık kullanılan materyal türüdür. Çizilmeye karşı nispeten dirençlidir. Dayanıklıdır. Kobalt-krom başlar plastik veya metal linerlarla birleşir. Günümüzde metal liner ile birlikte kullanımı kısıtlanmıştır. Yaygın olarak plastik liner ile beraber kullanılır.

Liner

Asetabuler liner kabın içine sıkışarak yerleşir ve yeni kıkırdak yüzey olarak görev yapar. Kendi kalçanızda ki kıkırdak yüzeye benzer şekilde aşınmaya yatkındır, TKP'nin zayıf noktası olarak değerlendirilir. Eski tip plastik linerlar baş ile olan temasları sonrası  büyük oranda aşınmışlardır, beklenen yaşam süreleri 10 yıl civarında kalmıştır. Ancak günümüzdeki liner yapımındaki gelişmeler sayesinde (alternatif materyal kullanımı veya plastiğin güçlendirilmesi) sağkalım süreleri anlamlı oranda artmıştır.

• Seramik - Yukarıda belirtildiği gibi seramik son derece güçlü bir materyaldir. Seramik baş ile eşleştiğinde aşınma oranları son derece düşüktür.
• Kobalt-krom - Son 10 yılda metal baş ile kullanımı gözden düşmüştür. Ancak yeni seçenekler ortaya çıktı; metal liner ile plastik baş eklemleşir ve buna "çift mobilite" adı verilir. Plastik baş ayrılmaz bir biçimde daha küçük baş ile birleşmiştir ve femoral stem ile birleşen bu küçük metal baş parçasıdır.

"Çift Mobilite"

• Plastik - En sık kullanılan liner tipidir. Seramik veya kobalt-krom başlarla birleşirse uzun dönemde iyi-mükemmel sonuçlar bildirilmiştir. Polietilen yapımındaki gelişmeler sayesinde aşınma oranları azalmıştır. Sağkalım süresi 10-15 yılı geçmektedir.

TKP uygulama zamanı geldiğinde doktorunuzla her bir materyal için seçenekler ve bunların avantaj - dezavantajları hakkında bilgi almalısınız. Kendinizle ilgili olan bu kararın alınmasında aktif rol almanız gerekir.  Hiç bir cerrahi müdahale tamamen risksiz değildir ve %100 başarıyı garanti etmez. Unutmayın ki TKP ortopedide en başarılı tedavi yöntemlerinden birisidir. Bir çok çalışma implantların sağkalım süresini 15 yılın üstünde olduğunu bildirmektedir.